Op de Nederlandse beurs trokken bedrijven zoals Ebusco en Alfen de aandacht door hun verlaagde winstprognoses en bijbehorende koersdalingen, maar ook de Belgische beurs heeft zo zijn brekebeentjes. Eén daarvan is het hoofdfonds Umicore. Aandeelhouders zagen dit jaar de beurskoers al zo goed als halveren. Hoe is het Bel20-bedrijf zo in de problemen geraakt?

Thermal runaway, het oververhit raken en zelfs vlamvatten van een batterij. Zo typeerde een zakenbankanalist onlangs de dramatische ontwikkelingen bij Umicore. De Belgische materialengroep stuurde vorige maand een stevige winstwaarschuwing uit. Het verwacht een lagere omzet en winstgroei bij het onderdeel dat materialen ontwikkelt en produceert die worden gebruikt in de productie van batterijen voor elektrische auto’s.

Umicore was ooit een koloniaal mijnbouwbedrijf, maar tegenwoordig maakt het bedrijf uit Brussel producten die bestempeld worden als onmisbaar in een groenere economie. Denk aan autokatalysatoren die de uitstoot beperken en aan het recyclen van (edel)metalen. Ook maakt Umicore kathodematerialen voor oplaadbare batterijen voor bijvoorbeeld elektrische auto's.

Verkeerde paard
En met die laatste activiteit heeft Umicore, zo blijkt nu, (waarschijnlijk) op het verkeerde paard gewed. De auto-industrie kiest namelijk steeds vaker voor LFP-batterijen, een batterijsoort waarvoor Umicore nou juist niet de materialen maakt.

Enkele jaren geleden zetten de Belgen juist volop in op de ontwikkeling en productie van materialen voor zogeheten NMC-batterijen. De samenstelling van deze batterijen, met nikkel en kobalt, sloot goed aan bij de expertise van Umicore, zo was de gedachte. Aanvankelijk leek het een gouden zet. Umicore sloot een samenwerkingsverband (PowerCo) met het Volkswagen-concern en sleepte het consortium ACC met TotalEnergies, Mercedes-Benz en Stellantis binnen als klant.

Dankzij deze contracten zou Umicore voor de helft van alle verkochte elektrische auto’s in Europa de materialen voor batterijen gaan leveren. Het Belgische concern spiegelde tijdens de beleggersdag in juni 2022 met het oog op die rugwind voor dat de omzet van alleen al de batterijmaterialendivisie zou oplopen tot 3,5 miljard euro in 2030.

Dat is bijna even hoog als de gehele Umicore-omzet over vorig boekjaar (3,9 miljard euro). Bovendien zou op die omzet een ebitda-marge worden behaald van zo’n 20 procent, oftewel, de ebitda-winst van de divisie Battery Materials zou oplopen naar 700 miljoen euro.   

Tesla-baas
Maar het loopt dus even allemaal anders. En dat is mede de ‘schuld’ van Tesla-baas Elon Musk. De LFP-batterij werd jarenlang gezien als ongeschikt voor elektrische auto’s. Deze goedkopere batterij - gemaakt van ijzer en fosfaat - kon in het verleden namelijk beduidend minder energie opslaan dan de duurdere NMC-batterij. Dat beperkte de actieradius van de elektrische auto’s die waren uitgerust met dit type batterij.

Maar Chinese makers van LFP-batterijen  (zoals CATL) zaten de afgelopen jaren niet stil en hebben toch kunnen aanklampen bij de laatste ontwikkelingen. Daardoor leveren de Chinezen inmiddels volop batterijen voor elektrische auto’s.  Elon Musk maakte als eerste de draai naar LFP. Voor de goedkopere Tesla-modellen wordt sinds 2020 de LFP-batterij gebruikt. De rest van de auto-industrie kon hierdoor niet achterblijven. De batterij is het kostbaarste onderdeel – het gaat al snel om 40 procent van de productiekosten – van de elektrische auto. Het niet navolgen van Tesla’s LFP-stap zou andere autobouwers op een achterstand zetten. En zo wordt de krachtigere NMC-batterij steeds vaker alleen nog een onderdeel voor de duurste auto’s.

Het moge duidelijk zijn, voor Umicore is de verschuiving van NMC naar LFP een flinke streep door de rekening. De Belgen hebben daar geen antwoord op. Hun fabrieken zijn niet ingericht op de materialen voor LFP-batterijen. Bovendien zijn deze batterijen door de samenstelling, in tegenstelling tot de NMC-batterij, ook niet interessant voor de recyclingactiviteiten van Umicore.

Pijnlijk was ook dat de via ACC samen optrekkende autofabrikanten recent een strategie-wijziging aankondigden. Zij stellen de bouw van twee batterijfabrieken uit en gaan zich meer richten op de ontwikkeling en productie van LFP-batterijen. De Belgen hebben hun hoop nu voor een deel gevestigd op de HLM-batterij, die (vooralsnog) beter en goedkoper is dan de LFP-variant. Maar de strijd met de Chinezen lijkt een race to the bottom.

Met klant Volkswagen is er voor Umicore gelukkig wel een wat verlichtende omstandigheid. Umicore weet zich hier verzekerd van een afnamegarantie volgens het take-or-pay-principe. Als de Duitsers de afgesproken hoeveelheden niet afnemen, moeten ze Umicore toch betalen. Maar als Umicore zich op deze clausule in de afspraken met Volkswagen moet gaan beroepen, is dat natuurlijk allesbehalve een teken van kracht.

Winstwaarschuwing
Voor dit jaar vallen bovendien de verkoopvolumes van elektrische auto’s dermate tegen dat Umicore verwacht dat deze in het beste geval de verkoopcijfers van vorig jaar zullen evenaren, en niet overstijgen. Het gevolg van alle rampspoed is dat de recent aangetrokken ceo Bart Sap vorige maand een flinke winstwaarschuwing moest afgeven. De batterijmaterialendivisie zal volgens Sap door de zwakke vraag dit jaar hooguit break-even draaien.

Umicore verlaagt de verwachting voor de operationele winst (ebitda) voor het gehele concern dit jaar naar 760 tot 800 miljoen euro. Eerder mikte het bedrijf op 900 tot 950 miljoen euro. Volgens het concern presteren de andere divisies (Catalysis, Recycling en Specialty Materials) momenteel nog wel netjes in lijn met de marktontwikkelingen.

Umicore: batterijmaterialendivisie draait dit jaar hooguit ebitda break-even

Bron: taxaties Vara Research consensus per 10 juli 2024. Bedragen in miljoenen euro’s. Uitgelicht in donkerblauw ebitda-taxatie divisie Battery Materials. In geel totale ebitda voor geheel Umicore.

Een blik op de toekomst leert dat de ebitda-winst bij deze onderdelen volgens analisten tot en met zeker 2026 ongeveer gelijk blijft (zie grafiek). Dat betekent dat Umicore zonder verdere winstgevende groei in de batterijtak zal stilvallen. De grote vraag is dan ook, hoe nu verder? Veel analisten speculeren over een mogelijke verkoop van het geplaagde batterijonderdeel. Het bestuur wil daar nog niets van weten. Maar wat brengt een kapitaalintensieve divisie die niet rendeert en waarvan het perspectief hoogst onzeker is, op?

Voor beleggers biedt een recent analistenrapport van zakenbank JP Morgan enige houvast. De Amerikanen denken dat de verkoop van de fabrieken in Europa en Zuid-Korea (en sluiting van fabrieken in China) een schamele 1 miljard euro bruto oplevert. Dat is netto, na kosten, zo’n 750 miljoen euro, omgerekend 3 euro per aandeel. Het gaat hier, volgens de bank, om het pessimistische scenario.

Umicore: Waarde volgens zakenbank JP Morgan

Bron: JP Morgan, per 19 juni 2024. Bedragen per aandeel in euro’s. Uitgelicht in donkerblauw waarde per aandeel divisie Battery Materials. In geel totale waarde per aandeel.

Dat zal voor beleggers even slikken zijn. De (verkoop) prijs zou dan niet meer zijn dan zo’n 20 procent van de boekwaarde van deze fabrieken. Maar het goede nieuws is dat zelfs in dat magere scenario het aandeel Umicore volgens de marktvorsers van JP Morgan zo’n 13,60 euro waard is, niet ver verwijderd van de huidige beurskoers dus.  

Volgens de analisten hoeft een verkoop dan ook niet slecht uit te pakken voor beleggers. Ze houden na verkoop een (niet-groeiende) cash-cow over. En de opbrengsten zouden weleens beter kunnen worden geïnvesteerd dan in de (vooralsnog) niet-rendabele batterijmaterialendivisie.